Dieser Artikel ist noch nicht auf Deutsch vorhanden
Veenbes
De veenbes (Oxycoccus), ook wel cranberry genaamd, is een fruitsoort uit de heidefamilie. De plant komt oorspronkelijk uit Noord-Amerika en door de voorkeur voor zure grond is deze kruipende of overhangende plant in Nederland vrij zeldzaam. Op de Waddeneilanden Terschelling en Vlieland zijn echter wel veenbesvelden te vinden.De veenbes is een bol- tot peervormige rode vrucht met een doorsnede variërend van 5 tot 25 mm. De vrucht wordt vaak gezoet en gedroogd of verwerkt tot onder andere jam of veenbessensap. De laatste jaren staat veenbessensap erg in de belangstelling, doordat het sap proanthocyanide bevat, wat het ontstaan van een blaasontsteking zou kunnen voorkomen. Daarnaast bevatten veenbessen de nodige vitaminen (A en C) en mineralen.
Productie veenbes
Teelt
Veenbessen geven de voorkeur aan een zure, veenachtige en zanderige bodem. Dit land moet onder water kunnen worden gezet om de planten te kunnen beschermen tegen vorst en het oogsten te vergemakkelijken.De teelt begint met het prepareren van de veenbesbedden. De bovenste laag grond van deze bedden wordt gebruikt om dijken om de bedden heen te bouwen. Daarnaast worden gleuven en kanalen aangebracht om het onder water zetten van de bedden te kunnen regelen. Met behulp van een laser worden de bedden gelijk gemaakt.
Stekken van goed ontwikkelde veenbesbedden kunnen handmatig of machinaal in de bedden worden gepland. Aan het eind van de zomer is een stek al ingeworteld, maar het duurt 3 tot 6 jaar voordat de stek voldoende vruchten draagt om te kunnen worden geoogst.
De bloei start in juni en duurt 3 tot 6 weken. Tijdens deze periode, worden bijenkorven in het veld geplaatst om de bloesem te bestuiven. In juli verschijnen er kleine bessen, die groeien tot ze in oktober geoogst kunnen worden. Het is belangrijk dat de velden worden beschermd tegen onkruid en regelmatig worden geïrrigeerd. Bemesting vindt op een dergelijke manier plaats dat de groei van bessen wordt bevorderd, maar de plant zo min mogelijk groeit.
Oogsten
Eind september, begin oktober kunnen de veenbessen worden geoogst. Dit kan zowel droog als nat gebeuren.Wanneer de veenbessen vers verkocht moeten worden, worden ze over het algemeen droog geoogst. Met behulp van een oogstmachine worden de bessen als het waren van de planten gekamd. De machine deponeert de bessen in een zak, die vervolgens wordt geleegd boven een zeef om ongewenst materiaal te verwijderen. De bessen worden vervolgens in kratten geplaatst en naar de fabriek getransporteerd.
Wanneer de veenbessen worden verwerkt, worden deze over het algemeen nat geoogst. Hiervoor worden de veenbesvelden de nacht voor de oogst onder water gezet. De volgende dag wordt het water met behulp van een ‘beater’ in beweging gebracht. Door de turbulentie in het water komen de rijpe bessen los en gaan drijven. De ‘beater’ hangt aan een mobiele, computergestuurde brug, zodat het veld systematisch kan worden bewerkt. De drijvende bessen worden met behulp van een opblaasbare of houten arm naar een hoek van het veld gedreven, waarna een pomp de bessen naar een vrachtwagen verpompt. De veenbessen worden eerst over een rooster geleid, zodat takken en bladeren worden uitgespoeld en het water gedeeltelijk wordt verwijderd.
Wassen
Aangekomen bij de fabriek wordt de lading in de vrachtwagen, in het geval van de nat geoogste bessen, met behulp van water naar een lopende band geleid.Zowel de droog als nat geoogste bessen worden handmatig met borstels gewassen om de resterende takken en bladeren te verwijderen.
Wanneer de veenbessen worden verwerkt tot veenbessensap, worden ze na het wassen in grote bakken opgeslagen en ingevroren, zodat ze na een aantal maanden verder kunnen worden verwerkt. Dit proces zal verderop worden beschreven.